Executive Summary

ชื่อโครงการ ศูนย์บำบัดและรักษาโรคมะเร็ง

 นางสาวพิรชุดา  ปทุมนุกูลศรี

5100138

  วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตรบัณฑิต

คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์  มหาวิทยาลัยรังสิต

ปีการศึกษา 2555

ลิขสิทธิ์เป็นของ มหาวิทยาลัยรังสิต

บทนำ

นิยาม ความหมายโครงการ

ศูนย์มะเร็ง 

คือหน่วยงานที่เป็นศูนย์กลางในการวางแผนการบำบัดรักษาและให้คำปรึกษากับผู้ป่วย 

และผู้ที่มีความเสี่ยงเฉพาะโรคมะเร็ง

Cancer Center

 Is public location where members of a patient of cancer and person who have risk to be cancer

             จังหวัดสมุทรปราการและจังหวัดในภาคตะวันออกของประเทศไทยเป็นเขตชุมชน อุตสาหกรรมและมีแนวโน้มขยายตัวมากขึ้น ทำให้มีประชาชนหนาแน่น มีปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม และอาชีวอนามัย ระบบบริการสาธารณสุขมีแต่

โรงพยาบาลขนาดเล็กและขนาดกลาง ไม่มี ศูนย์บริการทางการแพทย์ระดับ Excellence Center  หรือระดับคณะแพทยศาสตร์  ที่จะช่วย พัฒนาระบบสาธารณสุขในพื้นที่ในด้านการศึกษา วิจัยและบริการทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ฯ จึงได้เสนอโครงการพัฒนารามาธิบดีสู่คณะแพทย์ศาสตร์ชั้นนำในเอเชีย เพื่อพัฒนาวงการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศไทย อันจะเกิดประโยชน์ ต่อประชาชน ทั้งในพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการและเขตรอบนอก ฝั่งตะวันออกของกรุงเทพมหานคร 

รวมถึงประชาชนใน 7 จังหวัดภาคตะวันออก โครงการ  “ศูนย์บำบัดและรักษาโรคมะเร็ง บางพลี” จึงเปรียบเหมือนกับเป็นศูนย์กลางเพื่อการรวมตัวกันโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้คำปรึกษาความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง บำบัดและรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง ให้บริการทางการแพทย์ที่มีความซับซ้อน และเทคโนโลยีเครื่องมือที่ทันสมัย มีความเป็นสากล และมุ่งเน้นกลุ่มผู้ใช้บริการไปที่ผู้ที่มีความเสี่ยง และ ผู้ป่วยโรคมะเร็งทุกกรณี

ประเด็นที่มาโครงการ (Problem Issues)

จังหวัดสมุทรปราการและจังหวัดในภาคตะวันออกของประเทศไทยเป็นเขตชุมชน อุตสาหกรรมและมีแนวโน้มขยายตัวมากขึ้น ทำให้มีประชาชนหนาแน่น มีปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม และอาชีวอนามัย ระบบบริการสาธารณสุขมีแต่โรงพยาบาลขนาดเล็กและขนาดกลาง
ไม่มี ศูนย์บริการทางการแพทย์ระดับ Excellence Center หรือระดับคณะแพทยศาสตร์  ที่จะช่วย พัฒนาระบบสาธารณสุขในพื้นที่ในด้านการศึกษา วิจัยและบริการทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ฯ จึงได้เสนอโครงการพัฒนารามาธิบดีสู่คณะแพทย์ศาสตร์ชั้นนำในเอเชีย เพื่อพัฒนาวงการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศไทย อันจะเกิดประโยชน์ ต่อประชาชน ทั้งในพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการและเขตรอบนอก ฝั่งตะวันออกของกรุงเทพมหานคร รวมถึงประชาชนใน 7 จังหวัดภาคตะวันออก

โครงการนี้จึงเปรียบเหมือนกับเป็นศูนย์กลางเพื่อการรวมตัวกันโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้คำปรึกษาความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง บำบัดและรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง ให้บริการทางการแพทย์ ที่มีความซับซ้อน และเทคโนโลยีเครื่องมือที่ทันสมัย มีความเป็นสากล และมุ่งเน้นกลุ่มผู้ใช้บริการ ไปที่ผู้ที่มีความเสี่ยง และ ผู้ป่วยโรคมะเร็งทุกกรณี ซึ่งสถานที่เช่นนี้มีเพียง 7 แห่งในประเทศไทย ที่เป็นศุนย์มะเร็งโดยเฉพาะ ไม่ได้อยู่ในโรงพยาบาล โดยทั่วไป

1.          ประเด็นที่มาโครงการด้านหน้าที่ใช้สอย (Function)

            เนื่องจากเขตอำเภอบางพลีเป็นเขตที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นน้อย จึงทำให้สัดส่วนของประชากรมีพื้นที่สาธารณะ และนันทนาการไม่เพียงพอต่อความต้องการ

ภาพที่ 1 แสดงจำนวนศุนย์มะเร็งภูมิภาค 7 ศูนย์

 (สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรุงเทพมหานคร, 2551)

จากรูปที่ 1  แสดงถึงจำนวนศูนย์มะเร็งภูมิภาคที่มีเพียง 8 ศูนย์ รวมสถาบันมะเร็งแห่งชาติ ซึ่งไม่ได้นับรวมหน่วยมะเร็งในโรงพยาบาลทั่วไป ซึ่งเป็นตัวเลขของสถานที่ที่น้อย เมื่อเทียบ กับสถิติผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้นๆทุกวัน

กราฟที่ 14 แสดงโรคมะเร็งที่พบบ่อย 10 อันดับแรกในเพศชาย

จากกราฟที่ 1

            โรคมะเร็งที่พบบ่อย 10 อันดับแรกในเพศชาย ได้แก่

1.          มะเร็งปอด

2.          มะเร็งลำไส้ใหญ่

3.          มะเร็งตับ

4.          มะเร็งหลอดอาหาร

5.          มะเร็งโพรงหลังจมูก

6.         มะเร็งต่อมน้ำเหลือง

7.          มะเร็งที่โคนลิ้น

8.          มะเร็งในช่องปาก

9.          มะเร็งกล่องเสียง

10.     มะเร็งกระเพราะอาหาร

กราฟที่ 24 แสดงโรคมะเร็งที่พบบ่อย 10 อันดับแรกในเพศหญิง

จากกราฟที่ 2

            โรคมะเร็งที่พบบ่อย 10 อันดับแรกในเพศหญิงได้แก่

1.          มะเร็งเต้านม

2.          มะเร็งปากมดลูก

3.          มะเร็งลำไส้ใหญ่

4.          มะเร็งปอด

5.          มะเร็งมดลูก

6.         มะเร็งรังไข่

7.          มะเร็งตับ

8.          มะเร็งต่อมไทรอยด์

9.          มะเร็งต่อมน้ำเหลือง

10.     มะเร็งกระเพราะอาหาร

1.          ประเด็นโครงการที่มาด้านรูปแบบ (Form)

            เนื่องจากศูนย์บำบัดรักษาเฉพาะโรคหรือโรงพยาบาลจะมีขนาดใหญ่ ตามจำนวนของเตียงและมุ่งเน้นไปที่ผู้ใช้เพียงบางกลุ่มเท่านั้น เช่นผู้ที่มีความเสี่ยงในการเกิดโรค และ ผู้ป่วยโรคมะเร็ง ทุกกรณี ที่สามารถใช้งานได้ จึงเกิดข้อจำกัดในเรื่องมลภาวะหรือภาพลักษณ์ของผู้ป่วย สำหรับ ผู้มาเยี่ยม ที่ต้องเผชิญกับผู้ป่วยรายอื่น จึงต้องมีหน่วยงานสำหรับผู้ที่ยังสุขภาพปกติ ได้เข้ามา ประเมินความเสี่ยงให้กับตนเอง เพื่อที่จะได้ดูแลสุขภาพให้ดีและป้องกันในคราวต่อไปและเห็นใจผู้ป่วยท่านอื่นๆ

2.          ประเด็นที่มาด้านเทคโนโลยี (Technology)

            เนื่องจากศูนย์บำบัดโรคมะเร็งในสมัยก่อน การรักษาอาจยังไม่ทันสมัย จึงทำให้อัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แต่ ณ ปัจจุบันได้มีเทคโนโลยีที่ทันสมัยทัดเทียมสากล เครื่องมือที่ใช้ในการรักษาด้วยเทคโนโลยีใหม่ๆ “เครื่องฉายรังสีเร่งอนุภาค True Beam” มีเครื่องแรกในเอเชียอยู่ที่โรงพยาบาลจุฬาภรณ์ ซึ่งจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการรักษาโรคมะเร็ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การลดการเกิดผลข้างเคียงแก่ผู้ป่วย ด้วยการนำวิธีการฉายรังสีเทคนิค SBRT (Stereotactic Body Radiotherapy) มาใช้กับ “เครื่องฉายรังสีเร่งอนุภาค True Beam”โดยผู้ป่วยจะได้รับผลประโยชน์ด้านการรักษาสูงสุด ทั้งระยะเวลาในการฉายรังสีให้กับผู้ป่วย ที่จากเดิมต้องใช้เวลาถึง 20 นาทีในการฉายรังสี แต่เครื่องนี้ใช้เวลาเพียง 3-5 นาทีเท่านั้น นอกจากนี้ การรักษาด้วย“เครื่องฉายรังสีเร่งอนุภาค True Beam” ยังสามารถเพิ่มปริมาณรังสีจากการฉายในก้อนเนื้องอกได้อย่างตรงจุดมากยิ่งขึ้น ลดปริมาณรังสีที่โดนเนื้อเยื่อปกติส่วนอื่นๆลง ส่งผลให้ผู้ป่วย ได้รับการรักษา ที่มีประสิทธิภาพสูงสุด เป็นการเพิ่มโอกาสในการรักษาในกลุ่มผู้ป่วย ที่ปฏิเสธการผ่าตัด ให้มีโอกาสหายขาดได้  ซึ่งก็นำไปสู่การเตรียมพื้นที่ในการออกแบบ เพราะด้วยอนุภาครังสีที่มีอนุคสูง ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อผู้ปกติและเจ้าหน้าที่  การเตรียมพื้นที่ จึงต้องคำนึง ไปถึงเรื่องโครงสร้างผนังของห้องฉายรังสีนี้ด้วย

 ภาพที่ 2 แสดงประเด็นที่มาด้านเทคโนโลยีของเครื่องฉายรังสีเร่งอนุภาค True Beam

ภาพที่ 3 แสดงผังโครงสร้างของห้องฉายแสงรังสีเร่งอนุภาค True Beam และ Trilogy

จากภาพที่ 3 แสดงถึงโครงสร้างผนังรับน้ำหนักคอนกรีตที่มีการกันแสงรังสีอย่างแน่นหนาเพื่อให้ปลอดภัยทั้งเจ้าหน้าที่ แพทย์ พยาบาล และจากผังนี้ ห้องฉายรังสีนี้ได้ตั้งอยู่ในส่วนของชั้นใต้ดินของอาคาร

วัตถุประสงค์การศึกษา

1)         เพื่อศึกษาสภาพแวดล้อม และชุมชนที่เกี่ยวเนื่องกับการออกแบบโครงการ

2)         เพื่อศึกษาสถาปัตยกรรม และรูปแบบ ของสถาปัตยกรรม ที่เหมาะสมกับโครงการ

3)         เพื่อศึกษากลุ่มผู้ใช้โครงการ และกิจกรรมต่างๆ ของผู้ใช้โครงการให้สัมพันธ์เป้าหมายของผู้ใช้โครงการ

4)         เพื่อศึกษาถึงกระบวนการทางการออกแบบในทุกขั้นตอน และความสัมพันธ์ของแต่ละขั้นตอนว่าสอดคล้องกันยังไง

5)         เพื่อศึกษาถึงการ ทำรายละเอียดโครงการ ทางสถาปัตยกรรม อย่างมีระบบ  เพื่อใช้ในการออกแบบ

ขอบเขตการศึกษา

1)         ศึกษาข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับชุมชน กิจกรรม พฤติกรรมของผู้ใช้งาน การจัดการและระบบการบริหารของโครงการ

2)         ศึกษาองค์ประกอบต่างๆ เนื้อที่ใช้สอยในแต่ละกิจกรรม รวมถึงความสัมพันธ์ของการใช้งานในแต่ละกิจกรรม

3)         ศึกษาจากกรณีอาคารตัวอย่างที่มีความใกล้เคียงทั้งทางด้าน กิจกรรม ระบบการจัดการและรูปแบบของอาคาร

4)         โครงการที่จะมีการพัฒนารวมถึงการฟื้นฟูอาคารในอนาคต ที่มีผลต่อการออกแบบโครงการมาวิเคราะห์

5)         ศึกษาเทคโนโลยีการก่อสร้างที่มีในโครงการ รวมถึงระบบอุปกรณ์ต่างๆที่เหมาะสมกับโครงการ

SKETCH DESIGN

imagine 

เป็นอาคาร low rise โอบล้อมด้วย ธรรมชาติ จากพืชพรรณไม้ มีสวนพฤกษศาสตร์เพื่อผ่อนคลายผู้ป่วยโรคมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัด เพื่อลดทอนความเครียดที่เกิดขึ้นสูงในช่วงวิกฤตชีวิต

อาคารมีความโล่ง โปร่ง นำแสงจากธรรมชาติเข้ามาภายในอาคาร ให้มากที่สุด และเต็มไปด้วยธรรมชาติ พืชพรรณไม้ และสายน้ำ